Warmtepomp vrijwel altijd de duurzaamste optie

De warmtepomp was de laatste tijd vaak in het nieuws. En niet altijd in positieve zin. Veel van de nieuwsartikelen hadden een alarmerende ondertoon. De warmtepomp zou niet een klein beetje, maar wel elf keer vervuilender zijn dan gedacht. Hoe zit dat precies? En is de aanschaf van een warmtepomp nog wel zo’n goede keuze? In dit artikel lees je waarom een warmtepomp vaak nog steeds de duurzaamste optie is.

De milieubelasting van een warmtepomp

Elf keer vervuilender? Waar komt dit getal vandaan? Dat zit zo: om de duurzaamheid van een woning te bepalen maken we in Nederland gebruik van de MPG-score (MilieuPrestatie Gebouwen). Hoe lager de MPG-score, hoe duurzamer het materiaal dat gebruikt wordt tijdens de bouw. Gevels, vloeren en installaties hebben allemaal een eigen MPG-score. Zo ook de warmtepomp. Tot voorheen had de warmtepomp een aandeel van 1 tot 5% in deze MPG-score. Maar dat lijkt nu toch anders te zitten.

Volgens Stichting Nationale Milieudatabase was de berekening van de milieubelasting niet meer volledig. Daarom bracht de stichting eerder dit jaar opnieuw in kaart hoe slecht de warmtepomp is voor het milieu. Het aandeel in de totale MPG-score? Niet 1 tot 5, maar 16 tot 37%.

Het productieproces van een warmtepomp

Oké, de milieubelasting is dus hoger dan gedacht. Volgens Michael Wiesebron, duurzaamheidsexpert bij Powerly, is enige nuance hier wel op zijn plaats. "Ten eerste is het goed om te kijken wat er precies belastend is voor het milieu, namelijk het productieproces van een warmtepomp. Om een warmtepomp te produceren, heb je verschillende materialen nodig. Eén van die materialen is een vloeistof genaamd koudemiddel. De vloeistof is nodig om het systeem van een warmtepomp te laten werken (MilieuCentraal). Het is dit middel, dat slechter is voor het milieu dan gedacht."

Je zou kunnen zeggen dat je met het produceren van een warmtepomp het milieu eenmalig belast. Eenmaal geproduceerd, blijft vrijwel al het koudemiddel in een gesloten systeem. Dat neemt natuurlijk niet weg dat de productie nog steeds schade toebrengt aan het milieu. In principe is dit ook geen verrassing, vertelt Michael. "Je maakt een warmtepomp tenslotte in een fabriek. Zowel de fabriek zelf als het maken van een warmtepomp leidt tot CO2-uitstoot. Aan de andere kant moet je jezelf afvragen: wat levert het gebruik van een warmtepomp uiteindelijk op?"

De functie van een warmtepomp

Als we enkel kijken naar het productieproces van een warmtepomp, dan kijken we niet naar het hele verhaal. De MPG-score houdt geen rekening met de functie van een warmtepomp: CO2-uitstoot verminderen. Een warmtepomp stoot gemiddeld 25 tot 50% minder CO2 uit dan een cv-ketel (Rijksoverheid). Wanneer je jarenlang geen elektriciteit uit een kolencentrale haalt, bespaar je enorme hoeveelheden CO2-uitstoot.

Lees ook: Een warm huis zónder aardgas - de verschillende soorten warmtepompen

Is een warmtepomp nog wel een goede keuze?

Het korte antwoord is ja, stelt Michael. "Ook al is de productie van een warmtepomp elf keer vervuilender dan gedacht, dan nog wint de warmtepomp het van een gasgestookte woning. Stel, je koopt een nieuwbouwwoning met een warmtepomp. Bij de bouw van de woning reken je op een milieuschade tussen de 16 tot 37%. Vervolgens woon je 15 tot 25 jaar in de woning. Je hebt dan over deze gehele looptijd zo’n 75% minder gasverbruik."

Als we de besparing van CO2-uitstoot wegzetten tegen de productie van het product, is de uitkomst positief. Dat stelt ook Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge in antwoord op kamervragen. "Wanneer gekeken wordt naar de som van de materiaalgebonden milieu-impact en de energieprestatie, zijn warmtepompen in veel situaties een klimaatvriendelijker alternatief voor de cv-ketel.”

Recent onderzoek dat TNO deed in opdracht van het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) onderschrijft dit. Begin mei publiceerde TNO de resultaten. Eén van de conclusies: de milieu-impact van de materialen van warmtepompen wordt gecompenseerd tijdens de gebruiksfase dankzij een efficiëntere warmteproductie.

Inzetten op innovatie

Met een warmtepomp bespaar je het milieu dus meer dan dat je het milieu belast. Toch is er zeker ruimte voor verbetering. Michael: "De kunst is om te kijken hoe we de productie van warmtepompen minder schadelijk kunnen maken. Elektrisch stoken werkt goed. Om deze technologie nog beter te maken is het belangrijk om te blijven investeren én innoveren."

Wil je weten of jouw huis geschikt is voor een warmtepomp? Doe eerst de 50-gradentest.

Benieuwd naar al jouw energiebesparende mogelijkheden?

Via de handige woningcheck zie je direct wat er allemaal mogelijk is voor jouw woning.